Teknolojinin gelişmesi ve özellikle pandemi döneminde şartların zorlamasıyla uzaktan çalışma giderek daha yaygın hale geldi. Ofise gitmek zorunda olmamak pek çok çalışana cazip gelse de bu gelişme mesai saatlerinin de bulanık hale gelmesine katkıda bulundu.
Herhangi bir yerden akıllı telefon veya bilgisayarlar aracılığıyla çalışılabildiği için dünya genelinde pek çalışan mesai saatleri dışında da kendilerine verilen görevleri yerine getirmek zorunda kaldı.
Bu konuda artan şikayetlerin ve hak kayıplarının önüne geçmek için çeşitli ülkeler çağa uygun yeni yasalar çıkarıyor. Bunun son örneği Avustralya oldu.
Avustralya’da pazartesi günü yürürlüğe giren ‘işten kopma hakkı’ yasasıyla işverenlerin mesai saatleri dışında telefonuna cevap vermeyen veya e-mailleri görmeyen çalışanlara herhangi bir yaptırım uygulaması yasa dışı hale geldi. Çalışanlara mesai saatleri dışında gelen her türlü çalışma talebini reddetme hakkı verildi.
FRANSA’DA CEZA ÖDENİYOR
Konuyla ilgili açıklamada bulunan Hükümet sözcüsü yeni yasanın çalışanlara iş-yaşam dengesini daha iyi ayarlamaya imkan vereceğini belirtti. İşten kopma hakkını dünyada ilk yasalaştıran ülke 2017’de Fransa olmuştu. Yasaya göre 50 veya daha fazla çalışanı olan şirketler, çalışan temsilcileri ile görüşerek, işçilerle elektronik iletişim yöntemleriyle ne zaman iletişime geçilebileceğini belirlemek zorunda. Temsilcilere ile belirlenen kurallara uyulmaması halinde, çalışana toplam tazminatının yüzde 1’ine kadar tazminat ödenebiliyor.
BELÇİKA 2022’DE GETİRDİ
Benzer şekilde, Belçika 2022’den itibaren çalışanlara mesai saatleri dışında iş ile ilgili mesajları göz ardı etme hakkı tanıdı. İlk olarak sadece kamu görevlilerine yönelik olan bu düzenleme, daha sonra 20 veya daha fazla çalışanı olan özel sektör şirketlerini kapsayacak şekilde genişletildi.
PORTEKİZ’DE DİNLENME HAKKI DENİLİYOR
Portekiz’de, işverenlerin mesai saatleri dışında çalışanlarla iletişime geçmeleri kesin bir şekilde yasaklanmış durumda. Bu düzenleme ülkede “dinlenme hakkı” olarak biliniyor. Mevcut çalışma yasasına göre ayrıca çalışanlara en az 11 saatlik kesintisiz bir “gece dinlenme” hakkı da veriliyor. Çalışanlar bu süre zarfında yalnızca acil durumlarda rahatsız edilebiliyor.
İspanya da iyi bir iş-yaşam dengesini sağlamak için çalışanlara mesai saatleri dışında iş ile ilgili dijital her türlü haberleşmeden kopma hakkı tanıdı.
İRLANDA’DAKİ YASA UZAKTAN ÇALIŞANLARI DA KORUYOR
İrlanda’da 2021 yılında yürürlüğe giren yasayla çalışanlara mesai saatleri dışında işle ilgili tüm iletişimi koparma hakkı getirdi. Söz konusu yasa ayrıca uzaktan çalışanları da kapsıyor. Yani yasaya göre uzaktan çalışanların da mesai saatleri net olarak belirlenip bu saatler dışında çalışanlara iş verilmemesi gerekiyor.
İtalya’da pandemi döneminde çıkartılan yasa da daha çok uzaktan çalışanları korumayı amaçlıyor. Yasaya göre işveren ve uzaktan çalışacak çalışan arasındaki sözleşmelerin mesai saatlerini net bir şekilde içermesi gerekiyor. Bunun yanında çalışanlarla yapılan sözleşmelerde çalışanın işten kopma hakkının olduğunun belirtilmesi gerekiyor.
Bu ülkelerin yanında yakın zamanda İngiltere’nin de işten kopma hakkını yasallaştırması bekleniyor.
